Ograniczanie „syndromu czwartego piętra” – windy jako priorytet dla programu „Dostępność plus”

Realizując Program „Dostępność plus” należy przyjąć, iż problem niepełnosprawności narasta z wiekiem. Większość niesprawności i niepełnosprawności stwarza problemy z samoobsługą przede wszystkim w środowisku mieszkaniowym (zdefiniowany problem przez Susanne Iwarsson w Housing Enabler S. Iwarsson, B. Slaug, 2001), jakkolwiek zarówno konieczność poruszania się na wózku czy o  kulach, jak i problemy z utratą wzroku czy słuchu oraz słaba kondycja fizyczna wymagają także dostosowywania środowiska zewnętrznego i struktury budynku (windy, podjazdy, informacja wizualna i dźwiękowa, poręcze, ławki). W związku z tym w środowisku mieszkaniowym, domu seniora, czy szpitalnym konieczne jest uwzględnienie praktycznie wszystkich wymienionych niesprawności .

Dostępne badania jakości miejsca zamieszkania osób starszych wskazują, iż w budynkach o 4. lub 5. kondygnacjach wzniesionych przed 1990 r., osoby starsze stanowią niekiedy ponad połowę mieszkańców – co potwierdza tezę o ograniczonej mobilności polskich rodzin. Można przyjąć, iż znakomita część z nich wymaga specjalnych warunków funkcjonowania, bez barier architektonicznych. Tym samym bardzo pilnym powinien stać się program ograniczania „syndromu czwartego piętra”, tak aby osoby niesprawne lub niepełnosprawne nie były „uwięzione” w  swoich mieszkaniach.

Program „Dostępność plus” w pierwszej kolejności powinien być skoncentrowany na znoszeniu barier architektonicznych, czyli budowę (dobudowę) wind i/lub platform pionowych.

W Polsce dużym utrudnieniem w dobudowie wewnętrznych jak i zewnętrznych wind lub platform pionowych jest szereg ograniczeń wynikających z prawa budowlanego, przepisów przeciwpożarowych i innych utrudnień.

Należy zwrócić uwagę, iż przygotowanie programu budowy wind w budynkach w celu ich dostosowania do potrzeb mieszkańców obarczone jest przepisami i ograniczeniami technicznymi oraz finansowymi. Realizując Program „Dostępność plus” podkreślić należy, iż potrzebne jest stworzenie systemu pomocy technicznej w ocenie możliwości technicznych i wyboru rozwiązania dla konkretnej inwestycji. Doświadczeni eksperci powinny być dostępni dla inwestorów w ramach listy rekomendacyjnej, jako gwarancji realizacji inwestycji z wykorzystaniem ich kwalifikacji. Dla realizacji inwestycji niezbędne są zmiany w istniejących przepisach. Należy zwrócić uwagę, iż dużo budynków, które wymagają zainstalowania windy powstawały w takim okresie, iż podlegają przepisom konserwatora zabytków. Wymogi te mogą stanowić poważną przeszkodę w realizacji inwestycji, a  nawet je uniemożliwiać, jeżeli winda musiałaby być zainstalowana na zewnątrz budynku.

Praktycznie żaden model finansowania inwestycji w windy nie obejmuje analizy korzyści z tego środka transportu pionowego. Inwestycja traktowana jest wyłącznie jako koszt. A także jako niedogodność w  okresie samej inwestycji. Taka sytuacja powoduje, iż zainteresowanie inwestorów, czy samych mieszkańców jest ograniczone. Koszty finansowania to ok. 200 – 300 tys. złotych dla jednej windy. Tym samym relatywnie niewiele podmiotów może podjąć się takiego zadania, a nawet, gdy się podejmuje, zwykle zmuszone są one do rozłożenia inwestycji w całym zasobie mieszkaniowym na wiele lat. Osoba w wieku senioralnym może już nie być beneficjentem takiej inwestycji.

Z uwagi na brak szacunków jak duże są świadczenia NFZ dla osób, które są niepełnosprawne i nie mogą zwiększyć swojej aktywności poza miejscem zamieszkania trudno jest ocenić skutki budżetowe – porównanie korzyści ze zwiększenia aktywności osób starszych w relacji do kosztów związanych z  opieką zdrowotna. Tym samym nie są znane efekty środowiskowe, co ogranicza szacowania korzyści w  ujęciu projektowym.

*Bolesław Meluch – członek Rady KIGS, pełni funkcję doradcy Zarządu Związku Banków Polskich (Komitet ds. Finansowania Nieruchomości). Specjalizuje się w tworzeniu nowych instrumentów finansowania budownictwa czynszowego i warunków do rozwoju rynków długoterminowych instrumentów refinansowania portfeli wierzytelności hipotecznych (listy zastawne, sekurytyzacja, obligacje własne banków). Opiniuje rządowe i poselskie inicjatywy legislacyjne związane z budownictwem mieszkaniowym, w tym senioralnym. Przygotowuje założenia do programu oszczędzania na mieszkanie. Jest także Wiceprezesem Europejskiego Instytutu Nieruchomości.

Translate »
Skip to content