Demografia
Wskaźniki demograficzne, które opisują długość życia społeczeństwa, mówią̨ jednoznacznie o systematycznym wzroście średniego wieku obywateli w państwach rozwiniętych. Dotyczy to także Polski.
Z danych statystycznych wynika, że z powodu różnych dolegliwości, obecnie stałej pomocy oraz regularnej opieki w naszym kraju wymaga ponad 1.5 mln osób w wieku 65+. Liczba Polaków, którzy przekroczyli wiek 75 lat wynosi aktualnie 2.4 mln. Z danych statystycznych wynika, że za 12 lat, w roku 2030, ta grupa populacyjna przekroczy 5 mln mieszkańców.
Nie każdy na starość może cieszyć się dobrym zdrowiem. Kiedy problem ten dotyczy osób bliskich możemy zdecydować się̨ na skorzystanie z oferty domów opieki. Nie ulega jednak wątpliwości, że przeprowadzka do takiego ośrodka jest przeżyciem traumatycznym. Oferta, szczególnie kosztowniejszych placówek, gwarantuje kompleksowy oraz profesjonalny zakres usług. Mimo to komfort psychiczny seniorów, którzy objęci są opieką we własnych mieszkaniach jest zdecydowanie wyższy.
Bezpieczeństwo seniora
W krajach wysokorozwiniętych szczególną uwagę̨ przykłada się̨ do wspierania opieki domowej. Zaspokajanie potrzeb oraz oczekiwań seniorów w ich naturalnym środowisku przyczynia się do wysokiego komfortu życia a zarazem ma korzystny wpływ na budżet.
Rozwój nowoczesnych technologii wpływa w naturalny sposób na możliwości współczesnych systemów opieki społecznej i medycyny.
W starzejącym się̨ społeczeństwie zalety rozwiązań, które podnoszą poczucie bezpieczeństwa seniorów i przyspieszają udzielenie pomocy w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia, zdecydowanie przeważają nad wadami. Te wyraźne korzyści zaczynają̨ być w polskim społeczeństwie dostrzegane.
Alternatywą przeprowadzki do obcego miejsca jest opieka domowa. Jest to rozwiązanie bardzo komfortowe dla osoby starszej. Dzięki niemu przebywa ona w swoim własnym domu i jest otoczona bliskimi, co może pozytywnie wpływać na jej stan zdrowia. Osoba starsza przebywająca w domu wciąż̇ czuje się̨ bowiem częścią rodziny i nie grozi jej samotność, która dla większości z nas jest nie do zniesienia.
Ograniczeniem, szczególnie dla osób samotnych, jest brak wystarczającego poczucia bezpieczeństwa. Obawa, że w momencie kryzysowym, trudnym nie uzyskają pomocy. Zdarzenia takie jak upadek, zasłabnięcie, czy udar, wylew lub zawał przyczyniają się do znacznego ograniczenia aktywności seniorów.
Optymalnym rozwiązaniem jest dostarczenie osobom starszym usług opiekuńczo-ratunkowych.
Możliwe jest wprowadzenie w otoczenie seniorów dyskretnych urządzeń monitorujących. Najprostszy identyfikator poinformuje o wyjściu z domu lub wstawaniu w nocy z łóżka. Bardziej zaawansowane urządzenia mogą rejestrować więcej parametrów.
Uzupełnienie klasycznego modelu opieki domowej o system monitorowania zachowań seniora połączony z sygnalizacją SOS, głośnomówiącą komunikacją telefoniczną wpływa wyraźnie na wzrost poczucia bezpieczeństwa.
Sygnał alarmowy
Podstawowe sygnały typu SOS lub dym, tlenek węgla w mieszkaniu, lub zalanie mieszkania są jednoznaczne i łatwo jest opracować właściwe procedury.
Jak jednak zareagować, kiedy podopieczny zemdleje? Na pewno nie naciśnie on przycisku SOS. Tymczasem ważne mogą być godziny a nawet minuty, aby uratować ludzkie życie.
Na całym świecie kilka firm rozwija projekty, które wykorzystują mechanizmy sztucznej inteligencji do automatycznej oceny sytuacji oraz poziomu zagrożenia. Jedną z inicjatyw jest system polskiej firmy NaszSenior.pl o nazwie System opiekuńczo-ratunkowy SilverCRS.
Poczucie bezpieczeństwa seniora wzrasta, gdy system dyskretnie monitoruje podopiecznego, by w sytuacjach wymagających interwencji sygnalizować niepokojący stan. Odbiorcą jest centrum interwencyjno-alarmowe, opiekun lub inne służby ratunkowe.
SilverCRS jest bardzo zaawansowanym rozwiązaniem, którego zadaniem jest uczenie się zachowań podopiecznych. Znaczące odstępstwa od modelu zachowań skutkują uruchamianiem odpowiednich procedur alarmowych lub informacyjnych.
Każdy z nas funkcjonuje wg ustalonego rytmu dnia. O podobnych porach dnia zasypiamy i budzimy się. Spożywamy posiłki, wychodzimy na spacery, również z zachowaniem regularności. Osoby starsze, najczęściej nie pracują i ich rytm dnia jest w o wiele większym stopniu uregulowany. Codzienny rytuał jest charakterystyczny dla zwykłych dni powszednich. W soboty senior wybiera się na bazar a w niedzielę do kościoła. Te powtarzalności są zależne od stanu zdrowia, pór roku, od warunków pogodowych, od dni miesiąca a nawet od sytuacji politycznej lub gospodarczej. Wzajemne zależności wielu warstw informacyjnych tworzą wielowymiarowy zbiór informacji, z którego możliwe jest budowanie modelu zachowań osób. Czym bardziej ustabilizowane życie, tym dokładniejszy jest opis tych zachowań.
Senior wstaje w dni powszednie między 7.00 a 7.45, w soboty i niedziele między 8.00 a 8.30. Jest środa, godzina 8.30. Senior jeszcze nie wstał. System może automatycznie poinformować centrum interwencyjno-alarmowe, gdzie operator będzie próbował kontaktować się telefonicznie. To oznacza, że pomoc może nadejść po 1 godzinie.
Senior wychodzi na spacer z psem 2 razy dziennie: o 8.00 i o 19.00. Nie ma go wówczas w domu przez godzinę. System zarejestrował wyjście podopiecznego i psa o 8.15. Do godziny 10.00 nie wrócili do domu. Wobec tego została wysłana informacja do centrum interwencyjno-alarmowego, które sprawdzi lokalizację seniora i po kwadransie patrol interwencyjny będzie przy nim.
Senior spędza czas w domu i przewrócił się. System rozpoznał charakter upadku jako zagrażający zdrowiu. Natychmiast została wysłana wiadomość do centrum interwencyjno-alarmowego, skąd operator próbował dodzwonić się do podopiecznego. Ponieważ telefon nie został odebrany, to został wysłany patrol interwencyjny wyposażona w klucze do mieszkania. Pomoc dotarła po kwadransie.
Senior je obiad codziennie między 15.00 a 16.00. We czwartek system zarejestrował, że mimo obecności podopiecznego w domu, nie rozpoczęły się przygotowania do spożywania posiłku. O 16.30 operator centrum interwencyjno-alarmowego zadzwonił, aby dowiedzieć się co słychać.
Te z pozoru proste sytuacje są przykładami jednymi z setek lub tysięcy stanów zagrożenia lub niepewności. Systematyczne zbieranie informacji z dyskretnych identyfikatorów umożliwia budowanie modelu zachowań seniora. Kiedy bieżące zachowania zaczynają odbiegać o dotychczasowych, to przekazywane są sygnały do właściwych służb.
Podopieczny może korzystać z opasek telemedycznych, lokalizatorów, przycisków SOS, urządzeń głośnomówiących, czujników dymy, czadu, zalania wodą i wielu innych.
Wiele różnych elementów, których zadaniem jest sygnalizowanie stanów alarmowych lub zbieranie danych o zachowaniach i stanie zdrowia, przesyła błyskawicznie dane do systemu, gdzie są analizowane i podejmowane są decyzje o różnych rodzajach reakcji.
Dzięki systemom sztucznej inteligencji można tworzyć skuteczne i sprawne modele, które zawierają historię czynności, stanu zdrowia, reakcji podopiecznych. Takie rozwiązania posiadają dodatkowy walor jakim jest zdolność uczenia się i doskonalenia systemu wnioskowania.
Dlaczego ?
• Podniesienie poczucia bezpieczeństwa osób starszych, chorych i niepełnosprawnych, przebywających stale lub czasowo w domu.
• Objęcie systemem teleopieki osób wymagających wsparcia.
• Rozszerzenie zakresu pomocy oferowanej przez domy pomocy społecznej.
• Zaspokajanie potrzeb oraz oczekiwań lokalnych społeczności.
• Wprowadzenie nowoczesnych form wsparcia dla seniorów i osób niepełnosprawnych.
• Realizacja regionalnych zadań społecznych.
• Wdrażanie wsparcia w warunkach domowych.
Korzyści
• Podniesienie stanu bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów (w tym mieszkających na wsi i w małych ośrodkach, oddalonych od stacjonarnej opieki medycznej). Obniżenie poczucia zagrożenia.
• Teleopieka zapewnia udzielenie pomocy w razie upadku, nagłego pogorszenia zdrowia a w stanach długotrwałej depresji czy osamotnienia umożliwia utrzymanie więzi z innymi osobami.
• Koszty funkcjonowania teleopieki mogą być rekompensowane obniżeniem kosztów w innych obszarach systemu rehabilitacji i pomocy społecznej oraz systemu ochrony zdrowia.
• Teleopieka przyczynia się do znacznego skrócenie okresu hospitalizacji pacjentów.
• Teleopieka zmniejsza napór na kosztowne miejsca w stacjonarnych domach pomocy społecznej i zakładach opiekuńczych.
• Większa mobilność pacjentów i opiekunów, ponieważ korzystanie z teleopieki jest niezależne od miejsca ich pobytu.
• Możliwość lokalizowania osoby zagubionej (GPS – opaska SiDLY lub smartphone).
• Opiekunowie mogą zdalnie kontrolować stan zdrowia osoby podopiecznej.
• Bliscy mogą dłużej oraz spokojniej przebywać w pracy, pewni bezpieczeństwa osoby bliskiej. Przyczyni się to do ich większej efektywności.
• Powstają nowe miejsca pracy w sektorze zaawansowanej technologicznie pomocy społecznej i opieki zdrowotnej.
• Dostępne są nowe możliwości prowadzenia naukowych badań medycznych i socjologicznych na wielkich populacjach.
• Możliwość podjęcia szerokiej współpracy z Jednostkami Samorządu Terytorialnego, które odpowiadają za lokalną politykę społeczną i cały czas szukają korzystnych budżetowo rozwiązań.
• Możliwość skorzystania z dofinansowania unijnego w ramach ogłaszanych konkursów Regionalnych Programów Operacyjnych (poziom dofinansowania przekracza 90%)
*Andrzej Bochacz – prezes firm K2online.pl oraz NaszSenior.pl. Informatyk, który od ponad 30 lat projektuje i wdraża oprogramowanie komputerowe w dwóch segmentach: kontrola i zarządzanie sprzedażą w sieciach handlowych oraz monitorowanie zachowań osób niesamodzielnych. Oba projekty koncentrują się na przetwarzaniu wielowymiarowych zbiorów klasy BIG DATA.
Od wielu lat najważniejszym i zarazem misyjnym projektem jest system opiekuńczo-ratunkowy SilverCRS, który przeznaczony jest do opieki nad osobami starszymi. Rozwiązanie oparte jest o mechanizmy sztucznej inteligencji, aby uczyć się zachowań podopiecznych, przewidywać ewentualne sytuacje kryzysowe i powiadamiać właściwe służby ratownicze.
Jednocześnie jest propagatorem sztuki witrażowej i prezesem krakowskiego Stowarzyszenia Miłośników Witraży Ars Vitrea Polona. Jest twórcą największego polskiego serwisu internetowego związanego z tą dziedziną www.barwyszkla.pl