Niepokojące wyniki raportu: trudny dostęp do lekarza, brak badań i coraz gorszy stan psychiczny seniorów
Badania „Potrzeby i zdrowie seniorów podczas COVID-19” przeprowadzone przez Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej we współpracy z koordynatorami programu społecznego „Adamed dla Seniora” pokazują znaczne pogorszenie samopoczucia i kondycji zdrowotnej osób starszych z powodu pandemii.
W badaniach przeprowadzonych na przełomie roku 2020/21 wzięło udział 1 147 osób po 60. roku życia. Z raportu wynika, że osoby starsze mają problem z dostępem do stacjonarnej opieki medycznej, szczególnie do lekarzy specjalistów. Co trzeci senior przez ostatnie pół roku nie wykonał nawet podstawowych badań diagnostycznych, chociaż odczuwał taką potrzebę.
Obecna forma opieki zdrowotnej nie satysfakcjonuje badanych. Blisko połowa seniorów ma problem w umówieniu się na tradycyjną wizytę w gabinecie, niezależnie od specjalizacji danego lekarza. Osoby starsze jednoznacznie stwierdziły, że mają większe zaufanie do bezpośredniego kontaktu z lekarzem, a e-wizyty czy teleporady nie są w stanie ich zastąpić ze względu na możliwość przeoczenia istotnych dolegliwości.
– Brak bezpośredniego kontaktu z lekarzem wzmaga poczucie strachu o własne zdrowie – tak oceniła swoją sytuacje jedna z uczestniczek badania. – Teraz dolegliwości nie raz są pozostawione bez diagnozy – dodała z poczuciem bezradności.
Seniorów martwią także odległe terminy wizyt u lekarzy specjalistów. Zatrważający jest szczególnie utrudniony dostęp do badań, nawet tych podstawowych. Aż 36 proc. ankietowanych przez ostatnie pół roku nie wykonało żadnych badań, a kolejne 30 proc. wykonało jedynie podstawowe badanie moczu, które jest najłatwiej dostępne, ale zostało wskazane jako najmniej dla nich istotne.
Ponadto pandemia ma coraz gorszy wpływ na zdrowie psychiczne seniorów. Nie bez znaczenia pozostaje fakt zamknięcia Uniwersytetów Trzeciego Wieku i klubów seniora, a co za tym idzie codziennych aktywności czy po prostu spotkań towarzyskich w gronie rówieśników. Dotychczas były one odskocznią od trosk oraz sposobem na zagospodarowanie sobie czasu na emeryturze. Ich brak potęguje poczucie osamotnienia, może być przyczyną apatii, a nawet stanów depresyjnych – podkreślają autorzy raportu.
Jak komunikować się z Seniorami? Najlepiej tradycyjnie
Izolacja społeczna, zamknięcie Uniwersytetów Trzeciego Wieku i lokalnych organizacji senioralnych potęgują uczucie samotności. Siedząc w domu, seniorzy korzystają głównie z tradycyjnych metod komunikacji: z prasy i telewizji. Media cyfrowe, do których „przeniosło się” życie w pandemii nie są jeszcze popularne w tej grupie wiekowej.
Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej pod lupę wziął także problem z dostosowaniem się Seniorów do rzeczywistości niemal w całości „przeniesionej” do Internetu. Seniorzy chętnie wzięliby udział w szkoleniach z zakresu obsługi komputera i poruszania się w Internecie. Pomimo dostępności i szerokich możliwości tego medium, osoby starsze nadal preferują tradycyjne metody komunikacji: prasę, ulotki, plakaty, rozmowy telefoniczne, telewizję i tak najłatwiej do nich dotrzeć. Badani zadeklarowali, że potrzebują jednej zbiorczej informacji o infoliniach, miejscach udzielających pomocy, przysługujących im ulgach, najlepiej w formie drukowanej, którą mogliby mieć pod ręką.
W raporcie są też dobre informacje: osoby starsze nie mają problemu z korzystaniem z e-recept, a ich wiedza na temat projektu Leki 75+ jest zadowalająca. Chociaż większość ankietowanych powyżej 75 r.ż. zdaje sobie sprawę z tego, że przysługują im darmowe leki, to nie wszyscy wiedzą dokładnie na jakich zasadach mogą je otrzymać. Tylko połowa z nich korzysta (wynika to w dużej mierze z ograniczonej listy leków podlegających całkowitej refundacji).
Krajowy Instytut Gospodarki Senioralnej cyklicznie przeprowadza badania na temat sytuacji osób starszych w Polsce. Poprzedni raport również podawał alarmujące dane kontekście opieki medycznej i dostępu do leczenia.